VN đứng trước nguy cơ động đất, sóng thần
Go.vn
Sự kiện động đất 5,1 độ Richte vào sáng sớm 25/8 ở ngoài khơi vùng biển tỉnh Phú Yên đã làm dấy lên mối lo ngại của nhiều nhà khoa học về nguy cơ động đất và sóng thần đối với bờ biển nước ta, đặc biệt các tỉnh duyên hải Nam Trung Bộ.
Hồi 1 giờ 3 phút sáng ngày 25/8 (tức 18 giờ 03 giờ GMT), tại khu vực biển Đông đã xảy ra trận động đất cường độ 5,1 độ Richter. Trận động đất xảy ra tại vị trí có tọa độ 13,41 độ Vĩ Bắc; 112,22 độ Kinh Đông. Độ sâu chấn tiêu khoảng 250km. Động đất xảy ra cách bờ biển Phú Yên khoảng 300 km.
Động đất ngoài khơi Phú Yên sáng sớm qua lại thêm dấu hiệu hoài nghi về hoạt động của vùng núi lửa trẻ ở nam Trung Bộ, theo GS.TS Nguyễn Đình Xuyên.
Đánh giá về hiện tượng trên, GS.TS Nguyễn Đình Xuyên, nguyên Viện trưởng Viện Vật lý Địa cầu cho rằng, hệ thống đứt gãy kinh tuyến 109-110 là cái rốn của những trận động đất lớn nhỏ thời gian gần đây. Dọc các đứt gãy này, nhất là ngoài khơi vùng biển các tỉnh Ninh Thuận, Bình Thuận, Khánh Hòa có nhiều ổ núi lửa từng hoạt động. Điển hình là đợt núi lửa phun trào ở Hòn Tro năm 1923 và gây động đất mạnh 6,1 độ richter ở TP Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận.
Theo hồi ức của người dân địa phương, sau động đất, có một đợt nước dâng cao hơn 2m tràn vào bờ biển các xã Bình Long, Hưng Long, quét sạch nhiều nhà cửa. Chuồng ngựa của Alexandre Yersin - bác sỹ và là nhà vi khuẩn học nổi tiếng người Pháp, ở sâu trong bờ và độ cao trên 2m cũng bị sóng đánh đổ. Có ý kiến cho đợt nước dâng ấy chính là sóng thần.
Cần cảnh giác trong 35 năm tới
Theo các chuyên gia, đới đứt gãy 109-110 độ đông nằm không xa địa điểm dự kiến xây dựng hai nhà máy điện hạt nhân đầu tiên của Việt Nam ở tỉnh Ninh Thuận. Cụ thể, Nhà máy Ninh Thuận 1 định đặt tại xã Phước Dinh (huyện Thuận Nam) và Nhà máy Ninh Thuận 2 đặt tại xã Vĩnh Hải (huyện Ninh Hải). Khoảng cách đới đứt gãy trên đến hai địa điểm ấy lần lượt là 100 km và 80 km.
Bản đồ tốc độ chuyển dịch kiến tạo hiện đại khu vực Biển Đông và lân cận. Ảnh: Phan Trọng Trịnh, Kết quả đề tài trọng điểm cấp nhà nước KC09.11/06-10
Theo TS Vũ Văn Chinh, Viện Địa chất, đến nay các ý kiến về tác động của đới đứt gãy 109-110 độ Đông vẫn chưa thống nhất. Hầu như tất cả đều thừa nhận đới đứt gãy này đang hoạt động. Nhưng một nhóm cho rằng mức độ hoạt động sẽ không đáng kể. Trong khi nhóm khác lại cảnh báo không nên coi thường, thậm chí, có thể phải tính đến khả năng gây sóng thần do động đất từ đới này.
Ở Việt Nam có một số vùng hay xảy ra động đất như Tây Bắc Bộ với đới đứt gãy Lai Châu - Điện Biên, sông Lô, sông Mã; Đông Bắc Bộ có đứt gãy Cao Bằng - Tân Yên; miền Trung có đứt gãy sông Cả. Ở Nam Trung Bộ có đới đứt gãy theo kinh tuyến 110 sau đó tiếp xuống dưới là đới Thuận Hải - Minh Hải. Năm 2010 đã có khá nhiều trận động đất nhỏ xảy ra trên các đứt gãy này.
GS.TS Nguyễn Đình Xuyên, cho rằng dấu hiệu gia tăng động đất ở đới đứt gãy 109-110 độ Đông không nên được xem xét tách rời với hoạt động của các đới đứt gãy khác trên Biển Đông, nhất là với các đới đứt gãy có thể là vùng nguồn gây động đất kèm sóng thần, như đới đứt gãy nam Hải Nam (Trung Quốc) và đới hút chìm Manila (Philippines). Nhà khoa học đặc biệt quan ngại đến đới hút chìm Manila.
Theo thống kê, chu kỳ lặp lại động đất lớn (trên 8 độ richter) ở hút chìm Manila là 475 năm và cực lớn (trên 9 độ richter) là 950 năm. Đới chìm Manila này nằm ở độ sâu 5.400m trong khi độ sâu trung bình của Biển Đông là 1.500m. Suốt 440 năm qua, người ta chưa ghi nhận được trận động đất lớn nào ở đới Manila.
Áp suất tích lũy trong từng ấy năm liệu có phải đang đến điểm tới hạn để có thể gây ra một trận động đất lớn theo chu kỳ trong vòng 35 năm tới? Câu hỏi thú vị nhưng cũng đáng sợ này đang gây sự chú ý lớn của nhiều trung tâm nghiên cứu động đất hàng đầu quốc tế.
Cảnh báo chậm 5 phút sau khi động đất xảy ra
Theo ông Nguyễn Hồng Phương, Trung tâm báo tin động đất và sóng thần, Viện Vật lý địa cầu thì trên biển, có 9 vùng nguồn có tiềm năng gây động đất, sóng thần ảnh hưởng đến Việt Nam. Trong đó, vùng biển Philippines có nguy cơ cao nhất gây ra sóng thần đến nước ta.
Tuy nhiên, hiện nay, hệ thống và các phương tiện cảnh báo động đất, sóng thần của chúng ta mới phát hiện được điều này sau 5 phút, ở mức trung bình. Trong khi Indonesia chỉ sau 1 phút đã phát hiện được động đất, sóng thần khi nó xảy ra.
Cũng theo GS Xuyên, sẽ còn xảy ra những trận động đất tương tự, thậm chí mạnh đến 6,8 độ richter ngoài biển của Việt Nam. Tuy nhiên, khi nào xảy ra động đất thì các nhà khoa học chưa dự báo được vì chúng ta chưa có các phương tiện hiện đại và mạng lưới đo đạc, quan sát đủ lớn.
GS Xuyên và đồng nghiệp đang đề xuất xây dựng đề án dự báo động đất để trình các cấp phê duyệt.
Ngày 26/1/2010, ghi nhận được một trận động đất mạnh 4,7 độ richter ở độ sâu 10km ngoài khơi biển Đông, cách bờ biển Bà Rịa - Vũng Tàu khoảng 128km.
Ngày 23/6/ 2010, ngoài khơi vùng biển Phan Thiết cũng xảy ra trận động đất mạnh 4,7 độ richter, gây chấn động cấp 4 ở TP. Hồ Chí Minh
L.H (Tổng hợp)
Go.vn
Sự kiện động đất 5,1 độ Richte vào sáng sớm 25/8 ở ngoài khơi vùng biển tỉnh Phú Yên đã làm dấy lên mối lo ngại của nhiều nhà khoa học về nguy cơ động đất và sóng thần đối với bờ biển nước ta, đặc biệt các tỉnh duyên hải Nam Trung Bộ.
Hồi 1 giờ 3 phút sáng ngày 25/8 (tức 18 giờ 03 giờ GMT), tại khu vực biển Đông đã xảy ra trận động đất cường độ 5,1 độ Richter. Trận động đất xảy ra tại vị trí có tọa độ 13,41 độ Vĩ Bắc; 112,22 độ Kinh Đông. Độ sâu chấn tiêu khoảng 250km. Động đất xảy ra cách bờ biển Phú Yên khoảng 300 km.
Động đất ngoài khơi Phú Yên sáng sớm qua lại thêm dấu hiệu hoài nghi về hoạt động của vùng núi lửa trẻ ở nam Trung Bộ, theo GS.TS Nguyễn Đình Xuyên.
Đánh giá về hiện tượng trên, GS.TS Nguyễn Đình Xuyên, nguyên Viện trưởng Viện Vật lý Địa cầu cho rằng, hệ thống đứt gãy kinh tuyến 109-110 là cái rốn của những trận động đất lớn nhỏ thời gian gần đây. Dọc các đứt gãy này, nhất là ngoài khơi vùng biển các tỉnh Ninh Thuận, Bình Thuận, Khánh Hòa có nhiều ổ núi lửa từng hoạt động. Điển hình là đợt núi lửa phun trào ở Hòn Tro năm 1923 và gây động đất mạnh 6,1 độ richter ở TP Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận.
Theo hồi ức của người dân địa phương, sau động đất, có một đợt nước dâng cao hơn 2m tràn vào bờ biển các xã Bình Long, Hưng Long, quét sạch nhiều nhà cửa. Chuồng ngựa của Alexandre Yersin - bác sỹ và là nhà vi khuẩn học nổi tiếng người Pháp, ở sâu trong bờ và độ cao trên 2m cũng bị sóng đánh đổ. Có ý kiến cho đợt nước dâng ấy chính là sóng thần.
Cần cảnh giác trong 35 năm tới
Theo các chuyên gia, đới đứt gãy 109-110 độ đông nằm không xa địa điểm dự kiến xây dựng hai nhà máy điện hạt nhân đầu tiên của Việt Nam ở tỉnh Ninh Thuận. Cụ thể, Nhà máy Ninh Thuận 1 định đặt tại xã Phước Dinh (huyện Thuận Nam) và Nhà máy Ninh Thuận 2 đặt tại xã Vĩnh Hải (huyện Ninh Hải). Khoảng cách đới đứt gãy trên đến hai địa điểm ấy lần lượt là 100 km và 80 km.
Bản đồ tốc độ chuyển dịch kiến tạo hiện đại khu vực Biển Đông và lân cận. Ảnh: Phan Trọng Trịnh, Kết quả đề tài trọng điểm cấp nhà nước KC09.11/06-10
Theo TS Vũ Văn Chinh, Viện Địa chất, đến nay các ý kiến về tác động của đới đứt gãy 109-110 độ Đông vẫn chưa thống nhất. Hầu như tất cả đều thừa nhận đới đứt gãy này đang hoạt động. Nhưng một nhóm cho rằng mức độ hoạt động sẽ không đáng kể. Trong khi nhóm khác lại cảnh báo không nên coi thường, thậm chí, có thể phải tính đến khả năng gây sóng thần do động đất từ đới này.
Ở Việt Nam có một số vùng hay xảy ra động đất như Tây Bắc Bộ với đới đứt gãy Lai Châu - Điện Biên, sông Lô, sông Mã; Đông Bắc Bộ có đứt gãy Cao Bằng - Tân Yên; miền Trung có đứt gãy sông Cả. Ở Nam Trung Bộ có đới đứt gãy theo kinh tuyến 110 sau đó tiếp xuống dưới là đới Thuận Hải - Minh Hải. Năm 2010 đã có khá nhiều trận động đất nhỏ xảy ra trên các đứt gãy này.
GS.TS Nguyễn Đình Xuyên, cho rằng dấu hiệu gia tăng động đất ở đới đứt gãy 109-110 độ Đông không nên được xem xét tách rời với hoạt động của các đới đứt gãy khác trên Biển Đông, nhất là với các đới đứt gãy có thể là vùng nguồn gây động đất kèm sóng thần, như đới đứt gãy nam Hải Nam (Trung Quốc) và đới hút chìm Manila (Philippines). Nhà khoa học đặc biệt quan ngại đến đới hút chìm Manila.
Theo thống kê, chu kỳ lặp lại động đất lớn (trên 8 độ richter) ở hút chìm Manila là 475 năm và cực lớn (trên 9 độ richter) là 950 năm. Đới chìm Manila này nằm ở độ sâu 5.400m trong khi độ sâu trung bình của Biển Đông là 1.500m. Suốt 440 năm qua, người ta chưa ghi nhận được trận động đất lớn nào ở đới Manila.
Áp suất tích lũy trong từng ấy năm liệu có phải đang đến điểm tới hạn để có thể gây ra một trận động đất lớn theo chu kỳ trong vòng 35 năm tới? Câu hỏi thú vị nhưng cũng đáng sợ này đang gây sự chú ý lớn của nhiều trung tâm nghiên cứu động đất hàng đầu quốc tế.
Cảnh báo chậm 5 phút sau khi động đất xảy ra
Theo ông Nguyễn Hồng Phương, Trung tâm báo tin động đất và sóng thần, Viện Vật lý địa cầu thì trên biển, có 9 vùng nguồn có tiềm năng gây động đất, sóng thần ảnh hưởng đến Việt Nam. Trong đó, vùng biển Philippines có nguy cơ cao nhất gây ra sóng thần đến nước ta.
Tuy nhiên, hiện nay, hệ thống và các phương tiện cảnh báo động đất, sóng thần của chúng ta mới phát hiện được điều này sau 5 phút, ở mức trung bình. Trong khi Indonesia chỉ sau 1 phút đã phát hiện được động đất, sóng thần khi nó xảy ra.
Cũng theo GS Xuyên, sẽ còn xảy ra những trận động đất tương tự, thậm chí mạnh đến 6,8 độ richter ngoài biển của Việt Nam. Tuy nhiên, khi nào xảy ra động đất thì các nhà khoa học chưa dự báo được vì chúng ta chưa có các phương tiện hiện đại và mạng lưới đo đạc, quan sát đủ lớn.
GS Xuyên và đồng nghiệp đang đề xuất xây dựng đề án dự báo động đất để trình các cấp phê duyệt.
Ngày 26/1/2010, ghi nhận được một trận động đất mạnh 4,7 độ richter ở độ sâu 10km ngoài khơi biển Đông, cách bờ biển Bà Rịa - Vũng Tàu khoảng 128km.
Ngày 23/6/ 2010, ngoài khơi vùng biển Phan Thiết cũng xảy ra trận động đất mạnh 4,7 độ richter, gây chấn động cấp 4 ở TP. Hồ Chí Minh
L.H (Tổng hợp)
